ระบบราชการในรัฐเงา : การบริหารที่มองไม่เห็นภายใต้เงื่อนไขเชิงอำนาจ

บทคัดย่อ

            บทความวิชาการนี้วิเคราะห์บทบาทของระบบราชการไทยในบริบทของ “รัฐเงา” (Shadow State) ซึ่งหมายถึงโครงสร้างอำนาจที่แฝงอยู่ภายใต้ระบบทางการ โดยมิได้ปรากฏอย่างชัดเจนในรัฐธรรมนูญหรือกฎหมาย แต่มีอิทธิพลอย่างยิ่งต่อการกำหนดทิศทางนโยบายและการบริหารราชการแผ่นดิน การศึกษานี้ตั้งอยู่บนแนวคิดรัฐประศาสนศาสตร์เชิงวิพากษ์ โดยมุ่งเปิดเผยกลไกอำนาจที่ถูกทำให้มองไม่เห็น เช่น การสร้างความชอบธรรมผ่านวาทกรรมราชการ การใช้พิธีกรรม ภาษา และโครงสร้างที่ซับซ้อนเพื่อรักษาภาพลักษณ์ความเป็นกลาง ทั้งนี้ยังได้วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างระบบราชการกับโครงสร้างอำนาจอื่น อาทิ กองทัพ ศาล องค์กรอิสระ และกลุ่มทุน โดยชี้ให้เห็นว่าสถาบันราชการมิได้ดำรงอยู่ลำพัง แต่เป็นส่วนหนึ่งของเครือข่ายอำนาจที่มีบทบาทกำหนดระเบียบทางสังคมโดยไม่ผ่านกลไกประชาธิปไตยอย่างแท้จริง บทความสรุปว่าการทำความเข้าใจระบบราชการในฐานะ "รัฐเงา" เป็นกุญแจสำคัญในการตั้งคำถามต่อความชอบธรรมของอำนาจ และเป็นจุดเริ่มต้นในการออกแบบการบริหารภาครัฐให้มีความโปร่งใสและตรวจสอบได้มากยิ่งขึ้น เพื่อให้สอดคล้องกับหลักธรรมาภิบาลในระบอบประชาธิปไตย